Projectbeschrijving en draaiboek voor
het organiseren van bijeenkomsten:
”Keuzes in de laatste levensjaren; wat kan en wat mag?”
Aanleiding
In de maatschappij worden tal van discussies gevoerd over de dilemma’s en vragen rondom
de laatste levensjaren van ouderen. Momenteel vooral over het “Voltooid leven” en het heft
dat ouderen zelf in de hand willen houden wat betreft hun levenseinde. In dit kader willen
ouderen graag weten welke mogelijkheden er zijn, wat de verschillende begrippen
inhouden die in discussies worden gehanteerd, wat wettelijk gezien mag en hoe dit kan
worden geregeld. Dit alles zodat zij zelf vroegtijdig kunnen gaan nadenken over en het
gesprek met naasten en artsen kunnen starten over al dan niet behandelen, doorgaan met
behandelen in relatie met kwaliteit van leven en zij zelf kunnen kiezen welke zorg en
ondersteuning zij willen in de laatste jaren van hun leven. Het beter bespreekbaar kunnen
maken van wensen helpt ouderen om na te denken over hoe zij hun laatste levensjaren zelf
willen inrichten.
Door het organiseren van informatiebijeenkomsten kunnen ouderen geïnformeerd en
gestimuleerd worden zelf het gesprek erover aan te gaan met de eigen huisarts en hun
naasten.
De bijeenkomst sluit heel goed aan bij advance care planning. Voor sommige artsen is het
lastig om zelf het gesprek te starten over de laatste levensfase. Door deze bijeenkomsten
wordt gestimuleerd dat ouderen het initiatief nemen voor een gesprek over hun eigen
wensen en behoeften in hun laatste levensfase.
Globale omschrijving van de bijeenkomst
In samenwerking met ouderen wordt er voor ouderen een informatiebijeenkomst gehouden
over ‘keuzes in de laatste levensjaren: wat kan en wat mag’.
De organisatie van de bijeenkomst gaat bij voorkeur in samenwerking met lokale
ouderenorganisaties en lokale professionals.
De bijeenkomst bestaat uit 4 onderdelen:
- Een inleidend filmpje dat heet “Praat erover” en is ontwikkeld door de Coalitie van
betekenis tot het einde, vanuit stichting Agora. Dit filmpje is kader stellend. - Een presentatie/lezing van ongeveer 45 minuten met aspecten als:
- Wensen rond de laatste levensfase, Wat wilt u nog wel, wat wilt u niet meer?
- En wie weet dat, behalve u zelf? Motto van de bijeenkomsten: Praat erover, met
naasten en uw arts(en).
- Grenzen aan behandeling; wie beslist hierover?
- Wat is een Wilsverklaring?
- Wat is een Niet-reanimeerverklaring?
- Vertegenwoordiging; als u dat zelf niet meer kunt.
- Euthanasie, palliatieve sedatie, klaar met leven; wat betekent dat? Welke regels
zijn ervoor?
- Erover praten – met wie? - Een forum met deskundigen waarin zitting hebben: de gene die de presentatie heeft
gehouden, een lokale huisarts, een klinisch geriater en een deskundige op het
gebied van wilsverklaringen.
Dit forum bespreekt alle vragen die leven bij de ouderen, zoals ‘Hoe maak ik
kenbaar dat ik een niet-reanimeren wens heb?’ en ‘Hoe zorg ik ervoor dat het
ambulancepersoneel mijn niet-reanimeren wens wel naleeft?’, maar ook ‘Moet ik een
wilsverklaring via de notaris regelen?, ‘In hoeverre houden artsen rekening met mijn
wensen?’, en ‘Mag ik een behandeling ook weigeren?’, ‘Welke rol speelt mijn familie
en/of vrienden in het proces van besluitvorming over behandelbeleid?’, ‘Wie beslist
over mij als ik zelf niet meer in staat ben te beslissen?’.
Aansluitend aan het forum is er gelegenheid om persoonlijk met de forumleden door
te praten.
Doelen
Er wordt voorzien in een geconstateerde informatiebehoefte onder ouderen over alle
relevante informatie over hoe zij zich kunnen voorbereiden op hun laatste levensjaren.
Vooral wordt benadrukt dat ouderen hierover in gesprek moeten gaan met naasten en hun
arts(en). Het bespreekbaar maken van het onderwerp, hoe moeilijk ook.
Doelgroep
Thuiswonende ouderen en hun naasten. Het gaat vooral om ouderen die nu nog redelijk
gezond zijn, maar zich wel afvragen wat ze moeten regelen wanneer dat niet meer zo is.
Draaiboek
De bijeenkomsten worden lokaal en op een laagdrempelige manier georganiseerd in
samenwerking met lokale ouderenorganisaties, zodat een zo groot mogelijke groep ouderen
wordt bereikt. De lokale ouderenorganisatie heeft vaak goede contacten met het lokale
wijkcentrum waar vaker bijeenkomsten worden georganiseerd. Aan de ouderenorganisatie
wordt gevraagd de locatie te regelen.
Door de lokale ouderenorganisatie(s) wordt een aankondiging verspreid via lokale media en
de eigen kanalen. Per bijeenkomst kan zich een ongelimiteerd aantal personen aanmelden.
Uiteraard hangt het maximum aantal deelnemers af van de zaalgrootte. Geïnteresseerden
kunnen bij aanmelding hun vragen doorgeven per mail of per telefoon, deze worden
anoniem beantwoord tijdens de bijeenkomst.
Door middel van de bijeenkomsten worden ouderen op een zorgvuldige en professionele
wijze op de hoogte gesteld van de mogelijkheden, begrippen en het wettelijk kader.
Daarnaast worden vragen beantwoord die leven bij ouderen en weten ze waar ze nadere
informatie kunnen verkrijgen.
Financiering van de bijeenkomst
Bij de organisatie van de bijeenkomst kan gedacht worden aan de volgende kosten:
Vaak werken professionals graag mee aan de bijeenkomst vanwege het belang ervan.
- vacatiegeld à € 95 per bijeenkomst voor een arts;
- een cadeaubon à 50 per bijeenkomst voor een vrijwilliger met deskundigheid op het
gebied van wilsverklaringen;
Locatie en koffie/thee/versnaperingen/bedankje ouderenorganisatie. De kosten hiervan
hangen af van de bereidwilligheid van de locatie om een en ander gratis ter beschikking
te stellen. Per bijeenkomst ongeveer € 200
Een mogelijkheid is om een lokale zorgverzekeraar te vragen een bijdrage te leveren.